NAJEM NIERUCHOMOŚCI PRZEZ FUNDACJĘ RODZINNĄ – OPODATKOWANIE

Redaktor Opodatkowanie najmu
Przeczytasz w 3 minuty

Fundacja rodzinna a podatek CIT – zakres działalności, zwolnienia i skutki podatkowe

Zwolnienie podmiotowe z CIT

Fundacja rodzinna, prowadząc dozwoloną działalność gospodarczą zgodnie z art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT.

Sankcyjny CIT – opodatkowanie wypłat i ukrytych zysków

Aby ograniczyć wypłaty środków przez fundację na rzecz beneficjentów z pominięciem opodatkowania, ustawodawca wprowadził sankcyjny CIT w wysokości 15% od podstawy opodatkowania, który dotyczy:

  • świadczeń przekazywanych beneficjentom,
  • mienia otrzymanego w wyniku rozwiązania fundacji,
  • tzw. ukrytych zysków.

Co więcej, w przypadku przekroczenia dozwolonego zakresu działalności gospodarczej, fundacja może zostać objęta wyższą stawką CIT – 25%, zgodnie z art. 24r pkt 1 ustawy CIT.

Najem nieruchomości – fundacja a fundator

 Najem od fundatora

W przypadku, gdy fundacja rodzinna wynajmuje nieruchomość od fundatora (beneficjenta) i płaci czynsz w wysokości rynkowej, czynsz ten nie stanowi ukrytego zysku w rozumieniu art. 24q ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy CIT.

Potwierdzają to m.in. interpretacje indywidualne:

  • 0111-KDIB1-2.4010.258.2023.1.EJ
  • 0114-KDIP2-1.4010.340.2023.1.KW
  • 0111-KDIB1-2.4010.291.2023.1.EJ

Najem dla beneficjenta

Z kolei w sytuacji, gdy fundacja wynajmuje nieruchomość beneficjentowi, dochody fundacji mogą być nadal objęte zwolnieniem z CIT – ale pod pewnymi warunkami.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o fundacji rodzinnej, najem nieruchomości należy do dozwolonego zakresu działalności gospodarczej.

Zwolnienie nie ma zastosowania, jeśli:

  • najem dotyczy przedsiębiorstwa lub składników majątku służących prowadzeniu działalności gospodarczej przez fundatora, beneficjenta lub podmiot z nimi powiązany (art. 6 ust. 8 CIT).

Przykład: jeśli beneficjent nie prowadzi działalności w najmowanym lokalu, a najem ma charakter prywatny (np. mieszkaniowy), to dochód fundacji pozostaje zwolniony z CIT na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT.

Skutki podatkowe dla beneficjenta – podatek PIT

Przychody z najmu i użyczenia

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami są m.in.:

  • pieniądze i wartości pieniężne,
  • wartość nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 PIT, przychody z tzw. „innych źródeł” obejmują również różnego rodzaju świadczenia nieodpłatne.

Umowa użyczenia lokalu – skutki podatkowe

Zgodnie z art. 710–719 Kodeksu cywilnego, umowa użyczenia to umowa nieodpłatna, w której użyczający oddaje do korzystania rzecz (np. lokal) na czas oznaczony lub nieoznaczony.

Co istotne:

  • użyczenie nie powoduje powstania przychodu po stronie użyczającego,
  • biorący w użyczenie ponosi koszty eksploatacyjne (czynsz, opłaty licznikowe, remonty).

Interpretacja indywidualna z 21 marca 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1201.2021.2.ACZ:

„Nieodpłatne użyczenie lokalu mieszkalnego nie powoduje powstania po stronie użyczającego przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.”

Dodatkowo:

  • jeżeli biorący opłaca czynsz zamiast właściciela, może to być traktowane jako zwolnienie z długu, co potencjalnie generuje przychód.

Podsumowanie – co warto zapamiętać?

1. Fundacja rodzinna może korzystać ze zwolnienia z CIT, o ile działalność mieści się w ustawowym zakresie.
2. Sankcyjny CIT (15% lub 25%) ma zastosowanie w przypadku wypłat świadczeń, ukrytych zysków lub przekroczenia dopuszczalnej działalności.
3. Najem między fundacją a fundatorem/beneficjentem może być neutralny podatkowo, o ile nie dotyczy składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej.
4. Umowa użyczenia – jeśli nie wiąże się z korzyścią majątkową – również nie generuje przychodu podlegającego PIT.